بستن سایت‌ها، یا لاپوشانی برای آماتوریسم!؟
حیدر سهیلی اصفهانی
آمریکایی‌ها می‌گویند که شبکه‌های وابسته به ایران را بسته‌اند. ایران هم فریاد می‌زند که ای وای! شبکه‌های مرا بستند. این چه آزادی بیانی است؟ من مانده‌ام: “این‌هایی که می‌گویید یعنی چه!؟”
آن چه که نامش را بستن شبکه گذاشته‌اند، خیلی راحت، حذف دامین یا دامنه‌های شبکه‌های ایرانی است. چرا؟ جوابش بسیار ساده است:
داستان دامنه
دامنه همین آدرسی است که در لوکیشن بروزر می‌نویسید. به همین سادگی! مثلا www.yahoo.com آدرس یا دامنۀ سایت یا پایگاه یاهوست و www.sohailmedia.ir دامنۀ سایت ماست.
از همان آغاز که اینترنت آمد، دامنه‌هایی با پسوندهایی مثل com,net,gov رایج شد و شرکت‌هایی که این دامنه‌ها را می‌فروختند، سعی می‌کردند با آب و تاب، خوشگلی و خوبی و رواج و غیره و غیرۀ این دامنه‌ها را گوشزد کنند و خریداران نیز باور می‌کردند.
پس از مدتی، دامنه‌های ملی آمد. مثلا co.uk یکی از اولین دامنه‌های بود که آمد و جالب این جاست که پایگاه‌های اینترنتی مهم انگلیسی co.uk استقبال شایانی از آن کردند. مثل گاردین، دیلی‌تلگراف… و اتفاقا اهمیت co.uk بالاتر رفت.
هر کشوری برای خود از این پسوندها گذاشت: امارات ae هندوستان in و غیره و غیره و غیره… ایران هم پسوند ir را گذاشت که در برابر معادل خارجی‌اش بسیار ارزان بود و هست. این روزها که دلار سر به فلک کشیده، دامنۀ ir برای ۵ سال فقط ۴۵ هزار تومان هزینه می‌برد، حال آن که دامنۀ com برای یکسال از دویست هزار تومان گذشته و net برای یکسال احتمالا از سیصد هزار تومان هم گذشته است.
تجارت دامنه، تجارت پر سود
یکی از اقلام درآمد شرکت‌ها، فروش دامنه‌های خارجی است. به رغم تبلیغات مرکز دامنۀ ایرانی، باز هم شرکت‌ها بلدند چگونه چرب‌زبانی کنند و اطلاعات دروغین بدهند تا مدیران بی‌سواد شرکت‌ها دست در جیب کنند و در ازای پنج سال دامنۀ خارجی بیش از یک میلیون تومان بدهند. حال آن که ۴۵ هزار تومان هزینۀ دامنه است و هیچ کدام، هیچ فرقی با هم ندارند. صرفا آدرس است، همین!
هرچند بالا رفتن نرخ ارزهای خارجی، خصوصا دلار، تجارت دامنه‌های خارجی را دچار مشکل کرده و سواد عمومی دربارۀ اینترنت هم بالا رفته است و خصوصا که عده‌ای از مهندسان با وجدان، با نوشتن مقالاتی در اینترنت، شهروندان این مرز و بوم را آگاه کرده‌اند، اما هنوز هم شرکت‌های سایت‌ساز، همان گونه که برای ساخت یک سایت وردپرسی ناقابل میلیون‌ها تومان از مشتری بخت‌برگشته می‌گیرند، با چرب‌زبانی دامنۀ خارجی خود را به مشتری می‌قبولانند.
بهانه‌ها هم اغلب امنیتی است. سایتتان را می‌بندند و غیره و غیره!
چرا؟
خیلی ساده! همان طور که همۀ راه‌ها به روم ختم می‌شد، مشکلات فرهنگی این مملکت هم به کارهای امنیتی دوستان و برادران خودمان باز می‌گردد. کافی است به سیاهۀ بلند سایت‌های بلاک شده و تعطیل شده نگاهی بیندازید تا متوجه بشوید چرا خریداران از دامنۀ ایرانی می‌ترسند. گو آن که حتی اگر دامنۀ شما خارجی باشد، فرقی به حالتان نمی‌کند.
وقتی سایتتان را بستند و دستور جمع‌آوری آمد com باشید یا ir فرقی به حالتان نمی‌کند. میزبان سایتتان که در داخل است و این میزبان وقتی دستور از نهاد مربوطه بیاید، باید تعطیل کند. دوستان اگر بخواهند ببندند، خواهند بست. گو آن که مدتی است عاقلانه‌تر برخورد می‌کنند. بدشان را گفتیم، خوبشان را هم بگوییم.
حالا اصل ماجرا
پس از این همه توضیح واضحات، البته برای متخصصین، خیلی ساده بگویم: وضع پیش آمده، مقصر دارد و آن مدیران کم سوادی است که خیلی راحت دستور ساخت سایت برای نهادشان می‌دهند و چون قرار نیست پولش را از جیب بدهند، پول دولتی را خیرات می‌کنند.
دامنۀ co.uk و in به لطف سایت‌های انگلیسی و هندی که از دامنه‌های کشوری خود استقبال کردند، اعتبار بین‌المللی یافت و جزو دامنه‌های مهم شد. دامنه‌های cn متعلق به چین و ru متعلق به روسیه هم به همین سبب اعتبار جهانی‌شان روزافزون شده است. اما وقتی سایت‌های دولتی خودمان، یا دامنۀ ایرانی ندارند و یا دامنۀ ایرانی به دامنۀ خارجی متصل شده است (یعنی وقتی دامنۀ ایرانی را می‌نویسی، تو را به دامنۀ خارجی وصل می‌کند) چطور دامنۀ ایرانی اعتبار جهانی بیابد یا دست کم، هرکس این دامنه را ببیند بفهمد مال کجاست؟
پرس تی وی اصلا دامنۀ ایرانی ندارد یا تا حالا نداشت. بقیه این سایت‌های بلاک شده یا به قول خودمان تعطیل شده، دامنۀ اصلیشان خارجی است. لذا حذف دامنۀ خارجی مساوی با تعطیلی سایت بود. در حالی که کسی سایتی را نبسته… صاحب دامین یا دامنه یا آدرس، آن را حذف کرده است. یعنی اگر دامنه ایرانی بود، آمریکا هیچ غلطی نمی‌توانست بکند.
ضرب المثل «خودکرده را تدبیر نیست» را برای همین مواقع گفته‌اند! یا آن طور که قدیمی‌ها گفته‌اند: «نکرده کار نبر به کار..!»
راه‌کار چیست؟
راه‌کار بسیار ساده است. از قدیم هم بوده… با صدور دستوراتی استفاده از دامنه‌های خارجی را برای سایت‌های دولتی یا نیمه دولتی یا اصطلاحی که این روزها می‌گویند «خصولتی» ممنوع کنید. بهانه‌ها را هم نپذیرید. این که می‌گویند: نباید بفهمند که فلان سایت ایرانی است و … این‌ها همه مزخرف است. همۀ سایت‌های ایرانی معروف خاص و عام هستند.
برای دیگر کشورهایی که گرو‌های مقاومت یا همنوا با ایران هستند، دامنۀ کشورهای خودشان را بگذارید؛ عراق iq ، یمن ye، لبنان lb.
دامنۀ فعالیت شرکت‌های داخلی هم که عشق فروش دامنۀ خارجی دارند، محدود کنید. مجبورشان کنید که در کنار هر دامنۀ خارجی، یک دامنۀ ایرانی نیز نصب کنند. گو آن که به من باشد، فروش دامنۀ خارجی را به شدت محدود می‌کنم. همان طور که در بعضی از کشورها چنین شده است.
اگر کسی هم شکایت کرد که من نمی‌دانستم و فلان شرکت مرا فریب داد و دامنۀ خارجی به من فروخت، بلافاصله شرکت مربوط را مجبور کنید، ضمن عذرخواهی هزینه را برگردانند و دامنۀ ایرانی به شاکی بدهند.
نتیجه
کسی سایتی را نبسته و مشکل این سایت‌ها آن است که خود را با دامنۀ خارجی ثبت کرده بودند. آن دسته که دامنۀ ایرانی هم داشتند، هنوز هم هستند و بقیه هم روی سرور میزبان‌های داخلی وجود دارند. کافی است به دامنه‌های ایرانی وصل شوند تا همه چیز سر جای خودش برگردد.
