“دنیا به مکان خطرناکی تبدیل شده است!”

گفتگوی روزنامۀ اتریشی کرونه زایتونگ با جوزپ بورل:

مصاحبه‌گر: کلمنس زوارسکی، سردبیر بخش سیاست خارجی روزنامه

مترجم: حیدر سهیلی اصفهانی

 جوزپ بورل وزیر خارجه اتحادیه اروپاست. او با روزنامۀ اتریشی کرونه زایتونگ، دربارۀ ارتش اروپایی، روسیه و این که آیا فکر می‌کند اتحادیه اروپا، ابرقدرت است، صحبت کرد. کرونه زایتونگ، تنها رسانۀ چاپی بود که جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، حاضر شد با آن مصاحبه کند. با این حال، در تراس پشت بام هتلِ ایملوئر پیتر، این کوهنورد پرشور، فقط به چشم انداز کوهستانی سالزبورگ اطراف چشم دوخته است تا نگرانی‌های دنیا را برای لحظه‌ای کوتاه فراموش کند، اما مصاحبۀ ما، او را به واقعیت باز می‌گرداند.

• کرونه زایتونگ: سلف شما فدریکا موگرینی، رسما با تشکیل ارتش اتحادیه اروپا مخالفت می‌کرد ارتشی که قرار بود تا بن دندان مسلح و زیناوند و عنوان رسمی ارتش اتحادیه را هم بر سینه داشته باشه.
• جوزپ بورل: نه این که حتما ارتش اتحادیه اروپا باشه. هیچ یک از ۲۷ ارتش را نمی‌شه با یک نیروی متحد اروپایی جایگزین کرد. ما فقط باید نقاط قوت خودمون را جمع کنیم، هماهنگ کنیم و برای دفاع بهتر سرمایه گذاری کنیم. نه بیشتر! ما همین حالا هم  اندازۀ چین و چهار برابر روسیه برای دفاع هزینه می کنیم، اصلا ورود ما به مرحلۀ خلع سلاح، به سبب بحران بدهی بود، پس نمی تونیم با چالش های فعلی مقابله کنیم. باید فکر کارآمدی باشیم، وگرنه پولمون را دور انداختیم.
• کرونه زایتونگ: حمله روسیه چه چیزی را برای اتحادیه اروپا تغییر داده؟
• جوزپ بورل: ما در اروپا، خیلی از جنگ و جدال دور بودیم. حالا دوباره، بلا و مصیبت و رنج به ما رو کرده.
• کرونه زایتونگ: لهستان و کشورهای بالتیک سال‌هاست که دارن دربارۀ تجاوز روسیه هشدار می‌دن. چرا گوش ‌نمی‌کردین؟
• جوزپ بورل: ببین! برای درک بحران، درک تاریخ و جغرافیا، اهمیت زیادی داره. از نظر جغرافیایی و تاریخی، لیتوانی بیشتر از جنوب اسپانیا نگران روسیه است. در عوض این وری‌ها نگران شمال آفریقا هستند.  به هر حال، در اروپا، ما مجبور نیستیم جدا جدا به چالش ها برخورد کنیم، بلکه با هم.
• کرونه زایتونگ: مگه خودت یک بار نگفتی که اروپا، باید زبان قدرت را یاد بگیره؟
• جوزپ بورل: بله! خیلی جور این جمله را کشیدم!
• کرونه زایتونگ: یعنی منظورت، نفوذ جهانی بود؟ روسیه و آمریکا و چین در این زمینه تجربه دارند و از نظر نظامی هم قدرتشون پشتوانۀ خوبی داره؟
• جوزپ بورل: فقط قدرت نظامی که نیست. اتحادیۀ اروپا، از اساس، طرحی برای صلح بود. قرار بود نفوذ خشونت‌‌آمیز را کنار بذاریم و بریم به طرف اقناع، تجارت و حقوق بشر. همین تجارت، وابستگی‌های متقابل به همراهش می‌آره و به صلح منجر می‌شه. حقوق بشر، آزادی و احترام با خودش می‌آره. اما دیگه این روزها، این چیزها کافی نیست. مثلا روسیه، از تجارت داره مثل یه سلاح استفاده می‌کنه.
• کرونه زایتونگ: فکر می‌کنی اتحادیه اروپا، ابرقدرت جهانیه؟
• جوزپ بورل: اگه منظورت، اقتصاد و اخلاقه، می‌شه گفت: بله! اما اگه منظورت قدرت نظامیه، نه خیر! دنیا این روزها، جای بسیار خطرناکی شده. اعضای اتحادیه، باید بفهمند و درک کنند که در صورت لزوم، باید از خودمون دفاع کنیم و برای این کار هم، به ابزارهایی نیاز داریم.
• کرونه زایتونگ: کشورهایی مثل اتریش، دربارۀ جهت‌گیری‌های نظامی اتحادیه اروپا بدبین هستند.
• جوزپ بورل: خب، بی‌طرفی امروز، مثل بی‌طرفی دوران جنگ سرد نیست. بی‌طرفیِ امروز، اتریش را از مشارکت در ماموریت‌های صلحبانی منع نمی‌کنه. مثل ماموریت‌های صلحبانی در مالی، بوسنی و موزامبیک که قبلا داشت.
• کرونه زایتونگ: هفتۀ آینده، قصد دارین طرحی را برای ماموریت آموزش نظامی در اوکراین، به نشست وزرای دفاع اتحادیه تقدیم کنید. این طرح چیه؟
• جوزپ بورل: قصد داریم، با ارسال سلاح، از ارتش اوکراین حمایت کنیم و برای کاربرد این سلاح‌ها هم آموزششون بدیم. فعلا این تنها راه منطقیه!
• کرونه زایتونگ: آموزش در محل؟ یعنی همون کاری که برای سربازهای مالیایی کردین؟
• جوزپ بورل: هیچ کدوم از سربازهای اوکراینی، در اروپا آموزش نمی‌بینن. بله! درست مثل مورد مالی. آماده کردن سربازهای مالیایی در محیط خودشون، برای مبارزه بیابانی با تروریست‌ها، خیلی منطقی‌تر از آوردنشون به اروپا بود.
• کرونه زایتونگ: اما ماموریت اروپایی‌ها در مالی، با شرمندگی اتحادیه تموم شد. دست آخر، اون‌ها از جلوی شبه‌نظامیان روس واگنر فرار کردند.
• جوزپ بورل: بله، ما در مالی موفق نبودیم. من هم قبول دارم. اما روسیه، فعلا در این منطقه حضور داره و ما باید از گسترش نفوذش جلوگیری کنیم.
• کرونه زایتونگ: بعضی از اتریشی‌ها، دربارۀ کارایی تحریم‌ها ضد روسیه شک دارند.
• جوزپ بورل: این‌ کارها محدود کننده‌اند. ما فقط داریم فرصت‌های اقتصادی روسیه را محدود می‌کنیم. تا وقتی که اقتصاد روسیه به نفت و گاز وابسته است، روس‌ها به فن‌آوری‌های ما محتاجند. این روزها روسیه دچار مشکل شده. ما هم البته در کوتاه مدت با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنیم. نمی‌شه انکار کرد که قیمت بنزین داره همین طور بالا می‌ره، اما ما باید بهای آزادی را بپردازیم. چون جنگ اوکراین، فقط جنگ اوکراینی‌ها نیست، جنگی برای آزادی ماست.
• کرونه زایتونگ: شما همه‌گیری کرونا را بزرگترین چالش اتحادیه معرفی کردین. یعنی بحران انرژی بزرگتر نیست؟
• جوزپ بورل: البته! این بدترین دورۀ بحرانیه که اتحادیۀ اروپا تا حالا به خودش دیده. اول بحران بدهی، بعدش همه‌گیری، حالا هم انرژی. راه حلی هم جز اتحاد نداریم.
• کرونه زایتونگ: بحرانی جهانی هم برای دموکراسیه.
• جوزپ بورل: بله، همین طوره! رژیم‌های استبدادی همین طور دارن زیاد می‌شن. امپراطوری‌های قدیمی دوباره دارن زنده می‌شن. روسیه می‌خواد حکومت تزارها را برگردونه، چین و ترکیه هم دیدگاه‌های امپریالیستی دارن. ما هم چاره‌ای جز وحدت نداریم. هیچ کس، تنها زنده نمی‌مونه.
• کرونه زایتونگ: حالا بریم سراغ ایران! توافق هسته‌ای به کجا کشید؟
• جوزپ بورل: جوابی از آمریکایی‌ها دریافت کردم. حالا هم ایرانی‌ها باید جواب بدن. جا داره که از اتریش هم به دلیل نقش خوبی که ایفا کرد، تشکر کنم. ما الان در لحظۀ حساسی هستیم. البته من خوش‌بینم. این آخرین وجب باقی مونده است. اگه طی بشه، دنیا کمی امن‌تر می‌شه.
• کرونه زایتونگ: جنگ در اوکراین، بحران بر سر تایوان و چند جای دیگۀ دنیا! یه بیماری همه گیر هم داریم. بحرانی هم دموکراسی را تهدید می‌کنه و احتمالا در ۲۰۲۴ هم ترامپ داره به عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا بر می‌گرده. فکر می‌کنی، پنج سال دیگه، دنیا چه شکلیه؟
• جوزپ بورل: چه می‌دونم؟ دنیا در همین پنج هفتۀ گذشته، به اندازۀ کافی برام دردسر درست کرده..!