اسلاید بار اصلیتحلیل‌های سیاسی

دیگر وعده وعید برای ایران ارزش ندارد

آقای هایکو ماس وزیر امور خارجه آلمان وعده داده که مکانیسم اینستکس به زودی اجرایی شود و اتحادیه اروپا ساز و کار مالی تعامل ایران با کشورهای اتحادیه اروپا و برخی کشورهای دیگر را راه بیاندازد.

 وعده ای بسیار زیبا که بیش از یکسال است ایرانی ها منتظر آن می باشند. از حدود یک سال پیش قرار بود اتحادیه اروپا برای متقاعد کردن ایران برای باقی ماندن در توافق هسته ای اجرا کند. در آن زمان اروپایی ها وعده داده بودند طرحی به نام SPV را اجرا کنند بعد از یک سال INSTEX را روی میز گذاشتند. اس پی وی قرار بود که ساختاری موازی با سویفت برای تعاملات مالی ایران با جهان بر مبنای ارز مشترک اتحادیه اروپا یعنی یورو راه اندازی کند و ایرانی ها بتوانند نفت خود را به اروپا به یورو بفروشند و هر آنچه کالا و خدمات از کشورهای اروپایی نیاز داشته باشند با پول نفت خود به راحتی بخرند.

 همچنین این مکانیسم قرار بود ساختاری را ایجاد کند که ایرانی ها بتوانند هم پول فروش نفت خود را نقدا دریافت کنند و هم اینکه بتوانند از این پول برای تعاملات بین المللی خود استفاده کنند. اما پس از یک سال وعده وعید اروپایی ها طرح INSTEX را مطرح کردند که طرحی تعدیل شده برای طرح موسوم به نفت در قبال غذا که سازمان ملل برای عراق اجرا کرده بود به حساب می آمد.

 بر اساس همه موازین بین المللی هیچ کشوری حق ندارد دیگر کشورها را در زمینه های درمانی و غذا تحریم کند و بالطبع اینکه در رسانه ها مطرح می شد ساختار تحریم های آمریکا مشکل خرید دارو و غذا برای ایران ایجاد کرده در واقع وجهه بین المللی آمریکا را تخریب می کرد و می توا گفت طرح INSTEX بیش از اینکه به نفع ایران باشد به نفع آمریکا به حساب می آید چون این چالش را برطرف می کند. طبیعتا ایران نیز با طرح نفت در قبال غذا مخالفت کرده و خواهان آن است که طبق توافق هسته ای اروپایی ها به همه تعهدات خود عمل کنند و علاوه بر بازکردن کانال های مالی فضای تعاملات اقتصادی ایران با کشورهای اروپایی و دیگر کشورها را باز کنند.

تا حدود یک ماه پیش اروپایی ها هنوز در حال بازی کردن با شعارهای خود بودند و باور داشتند که ایران به هیچ وجه جرئت نخواهد کرد از توافق هسته ای خارج شود و مدام تهدید می کردند که اگر ایران از توافق هسته ای خارج شود آنها در کنار آمریکا بر علیه ایران قرار خواهند گرفت. کار حتی به جایی رسید که وزیر خارجه انگلیس به صراحت اعلام کرد که حتی اگر یک جنگ بر علیه ایران راه بیافتد انگلیس و اروپا قطعا در کنار ایالات متحده قرار خواهند گرفت. البته ایرانی ها توقع دیگری هم نداشتند.

 حدود یک ماه پیش ایران استراتژی خود را تغییر داد و به جای استراتژی صبر استراتژی رویارویی را پیش گرفت و علاوه بر اینکه از نظر نظامی به تهدیدات ایالات متحده و متحدین آن در سطح بالاتر پاسخ داد نشان داد که وقتی رئیس جمهوری ایران می گوید در صورت عدم صدور نفت ایران یک قطره نفت از منطقه صادر نخواهد شد تهدید توخالی ارائه نمی دهد و واقعا یک قطره نفت از منطقه و نه فقط خلیج فارس صادر نخواهد شد. همچنین ایرانی ها با تعلیق اجرای برخی از تعهدات خود در توافق هسته ای نشان دادند که تصور واهمه ایران در مورد خروج از توافق هسته ای یک تصور بسیار اشتباه است و ایران هیچ ابایی برای خروج از توافق هسته ای ندارد.

 وقتی که کشورهای جهان متوجه شدند شرایط در منطقه رو به وخامت می رود و همه درگیر آن خواهند شد همه دست به کار شدند تا علاوه بر فشار بر ایالات متحده جهت تعدیل رفتار خود ایران را متقاعد کنند تا کوتاه بیاید و با آمریکا پای میز مذاکره بنشیند. در این راستا هم مشاهده می کنیم که صف سفر هیات های میانجی به ایران طولانی شده و همه با وعده وعید های مختلف به این کشور سفر می کنند. وزیر امور خارجه آلمان هم با وعده اجرایی شدن اینستکس به ایران آمده است.

 ایران از حضور همه هیات های خارجی استفبال می کند اما تا وقتی که چیزی را نقد دریافت نکند به استراتژی جدید اش ادامه خواهد داد، چون متوجه شده تنها راهکار مقابله با آمریکا و متحدین اش رویارویی است و نه صبر. اگر بحث وزیر خارجه آلمان اجرایی کردن اینستکس بصورت آزمایشی و یا در حد همان نفت در مقابل غذا است باید پیشاپیش بگوییم قطعا این سیاست منجر به تغییر استراتژی ایران نخواهد شد. صبر ایرانی ها دیگر به آخر رسیده و فقط خواهان پایان کامل ماجرا می باشند و نه کش دادن آن! اما اگر منظور آقای ماس این است که اینستکس بر اساس خواسته ایران اجرایی خواهد شد آنوقت می توانیم بگوییم شاید ایران هم کوتاه بیاید و دیگر به تعلیق تعهدات برجامی خود ادامه ندهد. کاملا هم واضح بود واکنش ایرانی ها نسبت به بحثی که آقای ماس در ابوظبی در مورد تسلیحات دفاعی ایران و یا نفوذ ایران در منطقه مطرح کرده بود وی را به این نتیجه رساند که به هیچ وجه اگر می خواهد سفر موفقی به تهران داشته باشد نباید این مساله را دیگر مطرح کند و فقط روی اجرای توافق هسته ای تمرکز کند.

 اروپایی ها مدعی می باشند برای اجرای موفق اینستکس به کمک دیگر کشورها مانند روسیه و چین و هند و… نیاز دارند و روسیه و چین اعلام کرده اند که حاضر به همکاری با اینستکس می باشند. آقای ماس اظهار داشته که نباید از اروپایی ها توقع معجزه داشت و باید هم بگوییم ایران هم توقع معجزه از اروپایی ها ندارد اما به هر حال همین که کشورهای اروپایی به تعهدات برجامی خود عمل کنند برای ایران کافی است. مهم ترین مساله این است که چتر پوشش سیاسی برای موسساتی که می خواهند با ایران همکاری کنند تامین گردد و همچنین اروپایی ها در راه همکاری شرکت ها و بانک هایی که می خواهند با ایران همکاری کنند سنگ اندازی نکنند. اروپایی ها مدعی می باشند برای اجرای موفق اینستکس به کمک دیگر کشورها مانند روسیه و چین و هند و… نیاز دارند و روسیه و چین اعلام کرده اند که حاضر به همکاری با اینستکس می باشند. آقای ماس اظهار داشته که نباید از اروپایی ها توقع معجزه داشت و باید هم بگوییم ایران هم توقع معجزه از اروپایی ها ندارد اما به هر حال همین که کشورهای اروپایی به تعهدات برجامی خود عمل کنند برای ایران کافی است.

 در پایان می توان گفت که علیرغم وعده وزیر خارجه آلمان مبنی بر شروع اجرای این ساز وکار طی چند روز آتی اما به هر حال باید توجه داشت که فرصت تا پایان آلتیماتوم شصت روزه ایران بسیار کم است و اگر اروپایی ها به تعهدات خود عمل نکنند، قطعا ایران در مرحله بعد آنها را با چالش های جدیدتر مواجه خواهد کرد.

منبع: اسپوتنیک | نوشتۀ عماد آب شناسان